Media

De Vlaamse dichter en priester Guido Gezelle heeft een moeilijk leven gehad, een gekooid leven, terwijl zijn hart uitging naar vrijheid.
In het ‘benedictijns tijdschrift’ van juni 1975 staat een artikel van de dichteres Ida Gerhardt. Zij schrijft: ‘Er bestaat van Gezelle een even prachtig als hartverscheurend vers van slechts drie strofen, die tezamen vijftien regels omvatten. Het gaat over een gekooide leeuwerik, die ook in zijn gekooide staat de wijde hemel maar niet vergeten kan en eindeloos, eindeloos tracht op te stijgen. Boven in de kooi heeft de mens, die hem tot levenslang veroordeelde, een soort kwastje - een truisch - opgehangen. Dan kan - o bittere ironie - de leeuwerik zich niet bezeren als hij opstijgen wil. De vijfregelige strofen hebben, alle drie, een onverbiddelijke vorm. Een kooivorm: alles is vergrendeld. Binnen die gesloten kooi fladdert telkens de gebroken poging tot opstijgen. En er is, even de inzet van de leeuwerikslag’.
‘Zo heeft men Gezelle gekooid. Ida Gerhardt weet er ook van. En velen hebben met hen de pijn van de gouden kooi ervaren. In de wereld en in de kerk.’ Ds. J.J. Buskes (1899-1980), predikant en theoloog, was een bekende socialistische dominee. Hij schrijft dat hij kan begrijpen dat Ida Gerhardt veel naar het standbeeld van Gezelle heeft gekeken. "Hij staat daar in Brugge zo stil voor zich uit te zien. Je wordt er verlegen van en ook beschaamd. Een gezicht vol verstild verdriet. De wereld verdraagt de vleugelslag van de poëzie niet of moeilijk en handelt daarnaar". ‘Je wordt er ook door getroost’, zegt Buskes. ‘In de eeuw van de ruimtevaart worden er velen gekooid, maar Gezelle wekt in ons het heimwee naar de wijde hemel.’
De leeuwerik inspireerde niet alleen de dichter Gezelle maar ook de beroemde Engelse componist Ralph Vaughan Williams, 1872-1958, die The Lark Ascending (de opstijgende leeuwerik) schreef. Het stuk voor viool en orkest is onverminderd geliefd in Engeland en daarbuiten. In de compositie schrijnt het verdriet om allen die in de Eerste Wereldoorlog omkwamen. Hoger en hoger stijgt de leeuwerik de hemel in met de zielen van de overledenen.